| การศึกษาผลการสอนสุขศึกษาอย่างมีแบบแผนต่อความรู้และพฤติกรรมการเลี้ยงทารกด้วยนมมารดาในมารดาครรภ์แรกหลังคลอด เปรียบเทียบกับการสอนสุขศึกษาตามปกติ โดยศึกษาในมารดาครรภ์แรกที่เข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์อุบลราชธานี จำนวน
130 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 65 คน กลุ่มควบคุม 65 คน การสอนสุขศึกษาอย่างมีแบบแผนประกอบด้วยการให้ความรู้ ความสำคัญในการเลี้ยงทารกด้วยนมมารดาและข้อควรปฏิบัติที่ถูกต้องสำหรับมารดาและแจกคู่มือการเลี้ยงทารกด้วยนมมารดา การเก็บข้อมูลโดยใช้แบบทดสอบความรู้เป็นคำถามมี 4 ตัวเลือกและสังเกตพฤติกรรมของมารดาโดยใช้แบบสังเกตการปฏิบัติหรือไม่ปฏิบัติ ก่อนและหลังการสอนสุขศึกษา ข้อมูลทั่วไปของมารดานำมาวิเคราะห์โดยการแจกแจงความถี่
ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน คะแนนความรู้และคะแนนพฤติกรรมก่อนและหลังการสอน
สุขศึกษาของกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมนำมาเปรียบเทียบกันด้วยสถิติ t-test และศึกษาตัวแปรที่มีผลต่อคะแนนความรู้และคะแนนพฤติกรรมของมารดานำมาเปรียบเทียบด้วยสถิติ ANOVA
ผลการศึกษาพบว่า หลังการสอนสุขศึกษา กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยด้านความรู้และคะแนนเฉลี่ยด้านพฤติกรรม (Mean = 23.09, 16.85) สูงกว่ากลุ่มควบคุม (Mean = 18.23, 12.75) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.01) นอกจากนี้หลังได้รับการสอนสุขศึกษากลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยด้านความรู้ (Mean = 17.17, 23.09) และคะแนนเฉลี่ยด้านพฤติกรรม (Mean = 11.23, 16.85) สูงกว่าก่อนได้รับการสอนสุขศึกษา ตัวแปรอิสระด้านอาชีพ มีผลต่อคะแนนความรู้ของมารดาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.01) โดยมารดาที่มีอาชีพทำงานนอกบ้านมีคะแนนความรู้มากกว่ามารดาที่มีอาชีพทำงานในบ้าน ผลการติดตามพฤติกรรมการเลี้ยงทารกด้วยนมมารดาในวันที่ 30 หลังคลอดพบว่ามารดาที่ยังคงเลี้ยงทารกด้วยนมมารดาอย่างเดียวในกลุ่มทดลองลดลงเหลือร้อยละ 14.2 และกลุ่มควบคุมลดลงเหลือร้อยละ 7.9 ซึ่งน้อยกว่าความตั้งใจของมารดาที่ตั้งใจไว้ตั้งแต่ก่อนคลอด ทั้งนี้เนื่องจาก มารดาส่วนใหญ่ให้น้ำและอาหารเสริมแก่ทารกก่อนเวลาที่เหมาะสมโดยให้เหตุผลว่า ทารกร้องบ่อยกลัวหิว ต้องการล้างคราบนมและไม่อยากให้ทารกตัวเหลืองนอกจากนี้มารดาต้องออกไปทำงานนอกบ้านจำเป็นต้องฝึกให้ทารกดูดนมจากขวด
การสอนสุขศึกษาอย่างมีแบบแผนช่วยให้มารดาครรภ์แรกหลังคลอดมีความรู้ ความเข้าใจและมีพฤติกรรมการเลี้ยงทารกด้วยนมมารดาที่ถูกต้องมากขึ้น แต่การเลี้ยงทารกด้วยนมมารดาเพียงอย่างเดียวถึง 6 เดือนตามเป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุขนั้น เป็นสิ่งที่ปฏิบัติได้ยากในปัจจุบันนี้ จำเป็นต้องมีการติดตามและให้คำแนะนำอย่างต่อเนื่องรวมทั้งกำลังใจจากครอบครัวด้วย |