บทคัดย่อ

ชื่อเรื่อง : ฤทธิ์ต้านจุลชีพของสารสกัดข่าลิงต่อเชื้อ Enterococcus faecalis ไบโอฟิล์ม
โดย : สยมพล อาลัย เวทย์ ศรีละคร
ชื่อปริญญา : เภสัชศาสตร์บัณฑิต 5 ปี
อาจารย์ที่ปรึกษา : สุภารัตน์ จันทร์เหลือง
คำสำคัญ : ฤทธิ์ต้านจุลชีพ ข่าลิง การเจริญแบบไบโอฟิล์ม Enterococcus faecalis
   
ข่าลิง (Alpinia conchigera) เป็นพืชที่ถูกนำมาใช้ประโยชน์อย่างแพร่หลายทั้งเป็นอาหาร และยารักษาโรค โดยเฉพาะการรักษาโรคติดเชื้อ การวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาฤทธิ์ต้านจุลชีพเบื้องต้นของสารสกัดข่าลิงในชั้น hexane, ethyl acetate และ methanol ต่อเชื้อ Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa, Candida albicans และ Enterococcus faecalis รวมทั้งศึกษาฤทธิ์ต้านเชื้อ E. faecalis ที่เจริญแบบอิสระและแบบไบโอฟิล์ม และหาเวลาที่เหมาะสมของสารสกัดในการออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อ สกัดสารจากเหง้าข่าลิงโดยวิธี percolation ด้วย hexane, ethyl acetate และ methanol ตามลำดับ ศึกษาฤทธิ์ต้านเชื้อจุลชีพเบื้องต้นของสารสกัดข่าลิงชั้นต่างๆ ด้วยวิธี agar disc diffusion assay หาค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ และค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อ E. faecalis ด้วย agar dilution assay พร้อมทั้งศึกษาฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อและเวลาสัมผัสสารทดสอบของเชื้อ E. faecalis ที่เจริญแบบไบโอฟิล์ม ผลการศึกษาพบว่า สารสกัดข่าลิงทุกชั้นมีฤทธิ์ต่อเชื้อ S. aureus โดยสารสกัดชั้น hexane มีฤทธิ์แรงกว่า ethyl acetate และ methanol มีฤทธิ์อ่อนต่อเชื้อ E. coli และ Ps. aeruginosa แต่ไม่มีฤทธิ์ต่อเชื้อ C. albicans สารสกัดข่าลิงชั้น hexane, ethyl acetate และ methanol มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเชื้อ E. faecalis โดยมีค่า inhibition zone เท่ากับ 11.52±0.07, 9.87±1.04 และ 7.27±2.57 mm ตามลำดับ ความเข้มข้นต่ำสุดที่มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ E. faecalis ของสารสกัดข่าลิงชั้น hexane, ethyl acetate และ methanol เท่ากับ 25.0, 12.5 และ 50.0 mg/mL ตามลำดับ ค่าความเข้มข้นต่ำสุดที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อที่เจริญแบบอิสระ เท่ากับ 50.0, 50.0 และ 100.0 mg/mL ตามลำดับ และเพิ่มขึ้นเป็น >125.0, 125.0 และ 250 mg/ml ตามลำดับ เมื่อเชื้อมีการเจริญแบบไบโอฟิล์ม นอกจากนี้ยังพบว่าต้องใช้สารสกัดข่าลิงชั้น ethyl acetate (125 mg/mL) และชั้น methanol (250 mg/ml) เป็นเวลา 4 และ 6 ชั่วโมง ตามลำดับ จึงสามารถฆ่าเชื้อ E. faecalis ที่เจริญแบบไบโอฟิล์มได้
   
ปิดหน้าต่างนี้