บทคัดย่อ

การศึกษาผลของสารสกัดอังกาบหนู และพืชสมุนไพรไทยอีก 4 ชนิดต่อการทำงานของเอนไซม์ CYP3A4 ที่เตรียมขึ้นจากตับหนูในหลอดทดลอง

ธนวัฒน์ สุริยนต์

 มินตรา สุขอ้วน     

เบญจภรณ์ เศรษฐบุปผา

สุทธาสินี สุวรรณกุล       

อันตรกิริยาระหว่างสมุนไพรกับยา, CYP3A4, อังกาบหนู, ลูกสำรอง, มะม่วงหาว มะนาวโห่, ตาลปัตรฤาษี, กระดูกไก่ดำ

บทนำ: ปัจจุบันการใช้สมุนไพรรักษาหรือบรรเทาความเจ็บป่วยเป็นที่ยอมรับ และนิยมกันอย่างมาก อย่างไรก็ตามการใช้สมุนไพรร่วมกับยาแผนปัจจุบัน มีโอกาสเกิดอันตรกิริยาระหว่างกันได้โดยเฉพาะอันตรกิริยาที่เกี่ยวข้องกับเอนไซม์ CYP3A4 ซึ่งเกี่ยวข้องกับกระบวนการเมแทบอลิซึมยามากที่สุด วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของสารสกัดอังกาบหนู และพืชสมุนไพรไทยอีก 4 ชนิด ต่อการทำงานของเอนไซม์ CYP3A4 ที่เตรียมขึ้นจากตับหนูในหลอดทดลอง วิธีการดำเนินการวิจัย: ศึกษาการเกิด           เมแทบอลิซึมโดยใช้ testosterone ที่จำเพาะต่อเอนไซม์ CYP3A4 และหาปริมาณ 6β-hydroxytestosterone ซึ่งเป็นเมแทบอไลท์ที่เกิดขึ้นด้วยเทคนิค HPLC เปรียบเทียบระหว่างการใส่ และไม่ใส่ส่วนสกัดสมุนไพร จากนั้นคำนวณเป็นร้อยละของการยับยั้งการทำงานของ CYP3A4 ผลการวิจัย: ผลการทดลองพบว่า ส่วนสกัดในน้ำของอังกาบหนู และพืชสมุนไพรไทยอีก 4 ชนิด ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ CYP3A4 แตกต่างกัน คือ กระดูกไก่ดำ (Justicia gendarussa Burm.f.), อังกาบหนู (Barleria prionitis L.), มะม่วงหาว    มะนาวโห่ (Carissa carandas Linn.), ตาลปัตรฤาษี (Limnocharis flava) และลูกสำรอง (Scaphium scaphigerum) ยับยั้งร้อยละ 79.41, 69.46, 58.06, 51.15 และ 39.81 ตามลำดับ ผลของส่วนสกัดใน         เอทานอลของอังกาบหนู, มะม่วงหาว มะนาวโห่, กระดูกไก่ดำ, ตาลปัตรฤาษี และลูกสำรอง ยับยั้งร้อยละ 63.04, 61.41, 59.71, 57.42 และ 49.16 ตามลำดับ ผลของส่วนสกัดในเฮกเซนของลูกสำรอง, อังกาบหนู, ตาลปัตรฤาษี, กระดูกไก่ดำ และมะม่วงหาว มะนาวโห่ ยับยั้งร้อยละ 56.55, 49.63, 47.40, 36.99 และ 33.39 ตามลำดับ สรุปผลการวิจัย: อังกาบหนู และพืชสมุนไพรไทยอีก 4 ชนิดที่ทดสอบมีฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ CYP3A4 ที่มีในตับหนูเมื่อทดสอบในหลอดทดลองด้วยระดับการยับยั้งที่แตกต่างกัน