บทคัดย่อ

การศึกษาฤทธิ์กระตุ้นการสร้างหลอดเลือดใหม่ของสารสกัดจากเห็ดร่างแห

พรนัชชา ศาลาแก้ว

สุมณฑกาญจน์ ผาละพรม

อุษณา พัวเพิ่มพูนศิริ

ไพจิตร ศรีธนานุวัฒน์ 

เห็ดร่างแห, CAM assay, การทดสอบการระคายเคือง, การกระตุ้นการสร้างหลอดเลือดใหม่

บทนำ: เห็ดร่างแห (Dictyophora indusiata) หรือเห็ดเยื่อไผ่ มีสารสำคัญที่มีการศึกษาพบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ และการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน จึงมีการนำสารสกัดเห็ดร่างแหไปใช้ในทางเวชสำอางเพิ่มมากขึ้น แต่พบว่ายังไม่มีการศึกษาฤทธิ์การกระตุ้นการสร้างหลอดเลือดซึ่งเป็นหนึ่งในกระบวนการสมานบาดแผล โดยบาดแผลถือเป็นหนึ่งปัญหาสำคัญของผิว วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาการระคายเคือง และการสร้างหลอดเลือดใหม่บน Quail Chorioallantoic Membrane (CAM) ในไข่นกกระทาฟักของสารสกัดจากเห็ดร่างแห 2 ชนิด คือ สายพันธุ์ไทยอ่างทอง และจีน วิธีการดำเนินการวิจัย: สกัดผงเห็ดปริมาณ 50 g ด้วยเอทานอล 400 ml เป็นเวลา 24 ชั่วโมง นำตะกอนที่เหลือจากการสกัดเอทานอลไปต้มสกัดในน้ำ 600 ml เป็นเวลา 6 ชั่วโมง นำสารสกัดชั้นน้ำและเอทานอลที่ได้ทำให้แห้งด้วยวิธี freeze dried ทดสอบการระคายเคืองและการเกิดหลอดเลือดใหม่โดยใช้ CAM assay เปรียบเทียบกับ 0.9% w/v NaCl (กลุ่มควบคุมสารสกัดชั้นน้ำ), DMSO (กลุ่มควบคุมสารสกัดชั้นเอทานอล) สังเกตการเปลี่ยนแปลงของเส้นเลือดต่อเวลาและภาพเส้นเลือดด้วยกล้องจุลทรรศน์  ผลการศึกษาวิจัย: ไม่พบฤทธิ์ระคายเคืองของสารสกัดชั้นเอทานอลในสารละลาย DMSO อัตราส่วนการเจือจาง 1/80 และสารสกัดชั้นน้ำที่ความเข้มข้น 50 mg/ml, 20 mg/ml ของสายพันธุ์ไทยอ่างทองและจีนตามลำดับ ผลของการสร้างหลอดเลือดใหม่พบว่า ในสารสกัดชั้นน้ำของสายพันธุ์จีน (autoclave) 0.1, 1 µg/µl และสายพันธุ์ไทยอ่างทอง (autoclave) 1 µg/µl มีแนวโน้มเพิ่มร้อยละความหนาแน่นของหลอดเลือด (vascular density) และระยะทางของหลอดเลือด (vascular length) ตามลำดับ เมื่อเปรียบเทียบกับตัวแปรควบคุม ในขณะที่สารสกัดชั้นเอทานอลในตัวทำละลาย DMSO สายพันธุ์ไทยอ่างทองมีแนวโน้มกระตุ้นการเกิดหลอดเลือดเมื่อเปรียบเทียบกับตัวแปรควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ สรุปผลการวิจัย: ไม่พบการระคายเคืองในสารสกัดชั้นน้ำและเอทานอล และพบว่าสารสกัดเห็ดร่างแหชั้นน้ำและชั้นเอทานอลมีแนวโน้มในการเพิ่มการสร้างหลอดเลือดใหม่ได้