บทคัดย่อ

ชื่อเรื่อง :

การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบของการเกิดโรคซึมเศร้าในผู้ที่ได้รับยาเบาหวานชนิดรับประทาน

โดย :

ธัญรดี  อินสุวรรณ

ศุทธิตา น้อยมิ่ง

ชื่อปริญญา : เภสัชศาสตร์บัณฑิต 6 ปี
อาจารย์ที่ปรึกษา :

แสวง วัชระธนกิจ

น้องเล็ก คุณวราดิศัย 

คำสำคัญ :

ยารักษาเบาหวาน โรคซึมเศร้า การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ

   

บทนำ  ปัจจุบันการเกิดโรคซึมเศร้ามีรายงานเป็นตัวเลขสูงขึ้นอย่างมากทั้งในผู้ที่มีและไม่มีโรคประจำตัว เช่นเดียวกับการเกิดโรคเบาหวานที่พบสูงมากขึ้น รวมถึงมีงานวิจัยที่ระบุถึงความชุกของการเกิดโรคซึมเศร้าในผู้ป่วยที่ได้รับยาเบาหวาน ซึ่งภาวะทั้งสองล้วนส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย  วัตถุประสงค์ เพื่อทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบของการเกิดภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยที่ได้รับยาเบาหวานชนิดเม็ดรับประทาน  วิธีการดำเนินการวิจัย สืบค้นจากฐานข้อมูลออนไลน์ ได้แก่ Science-Direct, Pubmed, Thaijo และ Cochrane ที่ปรากฏข้อมูลตั้งแต่ 1 เมษายน 2511 ถึง 1 พฤศจิกายน 2562 โดยใช้คำสืบค้นคือ oral antidiabetic agent/ and/ depression คัดเลือกงานวิจัยตามเกณฑ์ เพื่อสกัดข้อมูลที่มีคุณภาพโดยสนใจผลลัพธ์ ได้แก่ ชื่อผู้นิพนธ์, ปีที่พิมพ์, ประเทศที่พิมพ์, วิธีการศึกษา, จำนวนประชากรที่เข้าร่วมการศึกษา, อายุของผู้ร่วมศึกษา, ประเภทของประชากรที่ได้รับสิ่งทดลอง, วิธีวัดผล, ผลการศึกษา  ผลการวิจัย พบงานวิจัยทั้งสิ้น 963 เรื่อง และผ่านเกณฑ์ 15 เรื่องโดยมีงานวิจัย 10 เรื่องที่พบความเกี่ยวข้องระหว่างโรคซึมเศร้าและยาเม็ดลดระดับน้ำตาลในเลือด โดยมี 1 งานวิจัยระบุถึงผลการศึกษาว่า ผู้ที่ได้รับยารักษาเบาหวานได้รับการวินิจฉัยโดย the Norwegian Institute of Public Health ว่าเป็นโรคซึมเศร้าและจำเป็นต้องได้รับยารักษาซึมเศร้าอย่างมีนัยสำคัญ ในขณะที่การศึกษาอื่นใช้เกณฑ์ประเมินการเกิดโรคซึมเศร้า BDI score, PHQ-9 score, HADS-d score, ICD 9 or ICD 10 และ WHO-5 score และพบว่า มี 7 งานวิจัยที่ระบุว่ายารักษาเบาหวานชนิดรับประทานอาจส่งผลให้เกิดภาวะซึมเศร้าได้อย่างมีนัยสำคัญ แต่มี 2 งานวิจัยที่ผลการศึกษาไม่มีนัยสำคัญ อย่างไรก็ตามพบการศึกษาจาก 5 งานวิจัยที่รายงานถึงการลดการเกิดโรคซึมเศร้าได้อย่างมีนัยสำคัญจาก Piloglitazone และ Exenatide  สรุปผลการวิจัย จากการทบทวนวรรณกรรมพบว่ายาเม็ดลดระดับน้ำตาลบางกลุ่มมีแนวโน้มที่จะทำให้เกิดโรคซึมเศร้าทั้งที่มีนัยสำคัญและไม่มีนัยสำคัญ แต่มียาลดน้ำตาลบางตัว เช่น piloglitazone และ exenatide สามารถลดการเกิดโรคซึมเศร้าได้ ดังนั้นควรมีงานวิจัยเพิ่มเติมในการศึกษาเปรียบเทียบผลของยาเม็ดลดน้ำตาลแต่ละชนิดต่อการเกิดโรคซึมเศร้าให้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น 

   
ปิดหน้าต่างนี้